پیشگفتار
فصل اول: کلیات
زبان
زبان شعر
اساطیر یونان و روم
دوران جاهلیت
در شعر فارسی
علم بلاغت
تاریخچة علوم بلاغی
1. نخستین اندیشه ها
2. پایه گذاری و تدوین علوم بلاغی
3. تقلید و تکرار
فصاحت و بلاغت
مفهوم بلاغت
مفهوم فصاحت
شرط لازم بلاغت
اقتضای حال چیست؟
تعریف علم بیان
موضوع علم بیان
فایدة علم بیان
جایگاه بحث اقتضای حال در علم بیان
فصل دوم: مجاز
حقیقت
وضع
مشترک لفظی
ظهور و افول واژگان
مجاز
آیا حقیقت و مجاز مطلق است یا نسبی؟
قرینة صارفه
قرینه معیِّنه
علاقه
مجاز و حذف
انواع علاقه های مجاز مرسل
علاقة جزء و کل
علاقة حال و محل
علاقة ماکان
علاقة مایکون
علاقة عموم و خصوص
علاقة ملازمت
علاقة مجاورت
علاقة علت و معلول یا سبب و مسبّب
علاقة آلیّت
علاقة جنس (مادیّت)
علاقة بدلیّت
علاقة تضاد
انواع دیگری از علاقة مجاز
علاقة خویشاوندی
علاقة احترام
علاقة غلبه
علاقة موصوف و صفت یا مضاف الیه
علاقة اشتقاق
علاقة اطلاق و تقیید
ارزش ادبی مجاز مرسل
فصل سوم: تشبیه
ارکان تشبیه
مهم ترین رکن تشبیه
نام گذاری تشبیه براساس ارکان
تشبیه مفصل یا کامل الارکان
تشبیه مجمل
تشبیه مرسل
تشبیه مؤکد یا محذوف الادات
تشبیه بلیغ
انواع اضافة تشبیهی
محسوس یا معقول بودن طرفین تشبیه
تشبیه محسوس به محسوس
تشبیه معقول به محسوس
تشبیه محسوس به معقول
تشبیه معقول به معقول
سیر تشبیهات حسی و عقلی
حسی و عقلی بودن تشبیه در سبک خراسانی
حسی و عقلی بودن تشبیه در سبک عراقی
حسی و عقلی بودن تشبیه در سبک هندی
حسی و عقلی بودن تشبیه در دوره های بازگشت و معاصر
تشبیه خیالی و تشبیه وهمی
تشبیه خیالی
تشبیه وهمی
تشبیه مفرد و مقیّد و مرکب
1. تشبیه مفرد
2. تشبیه مقیّد
3. تشبیه مرکب
تشبیه تمثیل یا اسلوب معادله
تفاوت تشبیه تمثیل و ارسال المثل
نوع دیگری از تشبیه (تشبیه گسترده)
تفاوت تشبیه مرکب با تشبیه تمثیل
1. تشبیه مرکب
2. تشبیه تمثیل
تقسیم بندی تشبیه از نظر شکل ظاهری، جایگاه و تعدد طرفین
1. تشبیه مشروط
2. تشبیه تفضیل
3. تشبیه مضمر
4. تشبیه طنز
5. تشبیه معکوس یا عکس یا مقلوب
6. تشبیه جمع
7. تشبیه تسویه یا مزدوج
8. تشبیه مفروق
9. تشبیه ملفوف
10. تشبیه چیستانی یا تشبیه مبهم
وجه شبه و اقسام آن
ذکر و حذف وجه شبه
وجه شبه تحقیقی و وجه شبه تخییلی
وجه شبه مفرد
وجه شبه متعدد
وجه شبه متعدد متضاد
وجه شبه در صنعت استخدام
وجه شبه مرکب
سلب و ایجاب در تشبیه
رابطة مشبّه و مشبّه به یا زاویة تشبیه
قرینه در تشبیه
اغراض تشبیه
اغراض کلی تشبیه
مدح مشبّه
ذمّ و تقبیح مشبّه
غرض در تشبیه معکوس
فصل چهارم: استعاره
نکتة اول
نکتة دوم
نکتة سوم
نکتة چهارم
نکتة پنجم
نکتة ششم: آیا استعاره مجاز عقلی است یا لغوی؟
استعارة مصرّحه
انواع استعارة مصرّحه
1. استعارة مصرّحة مجرّده
2. استعارة مصرّحة مرشّحه
3. استعارة مصرّحة مطلقه
4. استعارة مجرّدة مرشّحه
یک تقسیم بندی ساده
استعارة مکنیه
استعارة مکنیة تخییلیه
استعارة مکنیه و تشخیص
تشکیک در استعارة مکنیه
استعارة محتمله
استعارة اصلیه و استعارة تبعیه
تفاوت استعارة مکنیه و تبعیه
استعارة تمثیلیه یا مجاز مرکب
یک پیشنهاد
1. استعارة مرکب یا مجاز مرکب بالکنایه
استعاره های مرکب جدید
2. استعارة تمثیلیه
مَثَل
استعارة وفاقیه و عنادیه
استعارة تهکّمیه و تملیحیه
استعارة بعید (غریب) و قریب (مبتذل)
استعارة مفهومی
چند نکته دربارة استعارة مفهومی
فصل پنجم: نماد
فصل ششم: کنایه
زمینه های ظهور کنایه و دلایل کاربرد آن
1. رسایی و گویایی و ایجاز در کلام
2. تصویرسازی
3. دوگانگی در معنا و ابهام
4. اغراق
5. عظمت و بزرگی
6. کراهت و ترس از ذکر نام
7. رعایت ادب
8. بیان معما
تازگی و غرابت (زایش و میرش)
تقسیم بندی کنایه
کنایه به اعتبار مکنیّ عنه
کنایه به اعتبار سرعت انتقال
کنایه به اعتبار وضوح و خفا
کتابنامه